Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, οφείλουμε να συζητήσουμε το γεγονός με τα παιδιά μας, με σκοπό να τα καθησυχάσουμε και να τα κάνουμε να νιώσουν ασφαλή, διαφορετικά τα δύσκολα αυτά γεγονότα μπορεί να πάρουν τρομακτικές διαστάσεις στο μυαλό τους. Τα παιδιά μας λοιπόν χρειάζονται πληροφορίες, οπότε μην αποφύγετε τη συζήτηση μαζί τους. Διαχειριστείτε, όμως, τη συζήτηση λαμβάνοντας υπ’ όψη το χαρακτήρα τους, τι γνωρίζουν ήδη, και τι σημαίνει γι’ αυτά αυτό που έχει γίνει.

Κατά τη διάρκεια της συζήτησης βεβαιωθείτε ότι οι πληροφορίες που τους δίνετε είναι σωστές κι ότι δε θα συλλέξουν αποσπασματικά στοιχεία από τα ΜΜΕ, ή τους φίλους τους. Προβάλλετε τις αξίες σας και δείξτε τους ότι έχετε πίστη στους ανθρώπους και την ικανότητά τους να ξεπερνούν τις άσχημες καταστάσεις. Ας δούμε πώς θα μπορέσουμε να μιλήσουμε στο παιδί μας.

Καθώς είμαστε όλοι διαφορετικοί, αντιδράμε και ανταποκρινόμαστε σε καταστάσεις με διαφορετικούς τρόπους . Είναι απολύτως «φυσιολογικό» το να μη νιώσουν κάτι ή το να νιώσουν κάτι πολύ βαθύ. Αποδεχτείτε οποιοδήποτε συναίσθημα έχουν ή δεν έχουν. Αν καταλάβουν ότι μπορείτε να δεχτείτε αυτό που αισθάνονται, θα είναι ευκολότερο και για τα παιδιά σας να αποδέχονται τα συναισθήματα των άλλων.

Οι γενικότητες όπως , «Ω, μην ανησυχείτε, παιδιά!» ή « Μην είσαι ανόητη! Κάτι τέτοιο δε θα συμβεί εδώ», συνήθως δεν βοηθούν. Αντίθετα, οι γενικεύσεις μπορεί πραγματικά να τους κάνουν να ανησυχούν περισσότερο. Επιπλέον, Θα μπορούσαν να τα κάνει να αισθάνονται ντροπή που νιώθουν ανησυχία ή φόβο, και έτσι να κλειστούν στον εαυτό τους. Ό,τι και να αισθάνονται δείξτε τους ότι το καταλαβαίνετε μιλώντας τους με την καρδιά σας: «βλέπω ότι νιώθεις φοβισμένη/ος. Αυτό είναι απολύτως κατανοητό. Είναι ένα τρομακτικό γεγονός αυτό που έχει συμβεί. Να ξέρεις ότι είμαι εδώ να το συζητήσουμε».

Τα παιδιά αισθάνονται φοβισμένα, επειδή φοβούνται ότι κάτι ανάλογο μπορεί να συμβεί στην οικογένειά τους, τους φίλους τους ή τη χώρα τους; Εξηγείστε τους επομένως τις διαφορές μεταξύ των 2 συνθηκών ώστε να τα βοηθήσετε να ξεπεράσουν τους φόβους τους. Πείτε τους «Αυτό συνέβη σε διαφορετικό μέρος από αυτό που ζούμε εμείς» ή «Στη χώρα μας δεν έχει συμβεί ποτέ κάτι παρόμοιο» Αν ζείτε στην περιοχή που συνέβη το τρομακτικό γεγονός πείτε τους «όταν συμβεί κάτι τέτοιο, οι άνθρωποι προσπαθούν περισσότερο, ώστε να μην ξανασυμβεί» ή «οι ειδικοί συλλέγουν πληροφορίες για το περιστατικό που συνέβη ώστε να μην ξαναγίνει.»

Μια τρομακτική εμπειρία πυροδοτεί διάφορα συναισθήματα σε όλους μας. Κάποιες φορές αυτά τα συναισθήματα συνδέονται κατευθείαν με το τραυματικό γεγονός: «Πώς θα βοηθήσουν τους τραυματισμένους ανθρώπους», «Συνέλαβαν τους κακούς; Πώς συνέβη»; «Μπορεί κάτι παρόμοιο να συμβεί και σε εμάς;»

Κάποιες φορές οι ερωτήσεις τους μπορεί να γίνουν με έμμεσο τρόπο. Αξίζει να θυμάστε ότι ένα τρομακτικό γεγονός μπορεί να πυροδοτήσει μέσα μας τα δικά μας άγχη θανάτου και τους δικούς μας φόβους εγκατάλειψης. Έτσι τα παιδιά ενδεχομένως μέσα από τις ερωτήσεις τους να διατυπώσουν την δική τους αγωνία μήπως οι γονείς τους πάθουν κάτι ή αρρωστήσουν ή τη δική τους έντονη ανησυχία ότι δεν θα μπορείτε ως γονείς να τα προστατεύσετε αν δεν είστε κοντά τους. Εξηγήστε τους πως όταν κάτι κακό συμβαίνει, κανένα συναίσθημα ή φόβος δεν είναι λάθος. Ρωτήστε τα πώς νιώθουν και αφήστε τα ελεύθερα να σας πουν τι σκέφτονται.

Δώστε τους να καταλάβουν ότι μπορούν να σας ρωτήσουν ό,τι θέλουν. Με τα μεγαλύτερα παιδιά περάστε περισσότερο χρόνο εξηγώντας τι συνέβη ακόμα και πριν κοιμηθούν στο κρεβάτι τους. Τα παιδιά μπορεί να συζητήσουν μαζί σας, αλλά μπορεί και όχι. Θα ξέρουν όμως σίγουρα ότι εσείς ενδιαφέρεστε για τα συναισθήματά τους.

Αφήστε τα να δουν ότι στενοχωρηθήκατε για τους ανθρώπους που πληγώθηκαν ή για τους ανθρώπους που πόνεσαν, αλλά παράλληλα προσπαθήστε να φανείτε δυνατοί.

Υπάρχουν αρκετά τρομακτικά γεγονότα που συμβαίνουν και που δεν μπορούμε να κατανοήσουμε. Ακόμα και αν δεν ξέρετε την απάντηση σε ερωτήσεις όπως: «Γιατί μερικοί άνθρωποι κάνουν τόσο φρικτά πράγματα;» είναι απολύτως κατανοητό.

Είναι απαραίτητο να μην χάσουν την εμπιστοσύνη τους προς τους ανθρώπους. Ενημερώστε τους ότι ακόμα και σε άσχημες καταστάσεις, οι άνθρωποι δείχνουν αγάπη και ενδιαφέρον προς τους πληγέντες. Πάντοτε υπάρχουν και θα υπάρχουν άνθρωποι που αποφασίζουν να κάνουν τρομερά πράγματα προς τους συνανθρώπους τους, αλλά η ανθρωπότητα αποδεικνύεται πιο ευγενική και δυνατή από αυτούς.

Κάντε τα λοιπόν να καταλάβουν πως όταν κάτι άσχημο συμβαίνει, οι άνθρωποι συσπειρώνονται και βοηθούν ο ένας τον άλλο.

Επιμέλεια άρθρου:
Άντζελα Στολτίδη, Ψυχοπαιδαγωγός