Γράφουν η Ανθή Κοκκώνη & η Κέλλυ Βλασσοπούλου, Ειδικοί Παιδαγωγοί, 

του Πρότυπου Κέντρου Λόγου και Μάθησης “λεξιμάθεια”

Προσαρμογές και τροποποιήσεις που μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες:

Αλλάζοντας τρόπο, μειώνουμε τον κόπο!

Τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες είναι μέσα σε κάθε τάξη! Μπορεί οι στατιστικές ως προς τα ποσοστά των παιδιών με Μαθησιακές δυσκολίες να διαφωνούν, αλλά όλοι οι εκπαιδευτικοί και ειδικοί παιδαγωγοί συμφωνούμε ότι τα παιδιά αυτά δεν είναι αόρατα και ότι έχουμε ευθύνη να τα βοηθήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο. Ας δούμε όμως τι πραγματικά συμβαίνει μέσα στις ελληνικές τάξεις. Τα ΚΕΔΑΣΥ στηρίζουν τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες δίνοντας τους επιπλέον χρόνο στις γραπτές εξετάσεις, τη δυνατότητα να εξετάζονται προφορικά, ή/και απλουστευμένες οδηγίες.

Για να αξιολογήσουμε όμως ποιες προσαρμογές και τροποποιήσεις είναι απαραίτητες για κάθε μαθητή/τρια, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να εντοπίσουμε τι ακριβώς τον/την δυσκολεύει:

• Eίναι οι δυνατές φωνές μέσα στην τάξη που μπορεί να τον/την διασπούν;
• Είναι το γραπτό κείμενο που είναι πυκνογραμμένο και δυσκολεύεται να αποκωδικοποιήσει;
• Είναι οι εκφωνήσεις ασκήσεων που του/της φαίνονται δυσνόητες και πολύπλοκες;
• Είναι το ότι κάθε μαθητής/τρια μαθαίνει χρησιμοποιώντας διαφορετικά αισθητηριακά κανάλια (άλλοι είναι οπτικοί, άλλοι ακουστικοί και άλλοι απτικοί τύποι);

Αφού εστιάσουμε στη δυσκολία, στη συνέχεια αξιολογούμε τι μπορεί να λειτουργήσει θετικά για τον κάθε μαθητή/τρια ξεχωριστά. Πότε πατρατηρούμε ότι συγκεντρώνεται περισσότερο;  Ποια γραμματοσειρά και ποιο μέγεθος γραμμών τον/την διευκολύνει; Πόση ανάγκη για συχνά διαλείμματα έχει;

Η αναγκαιότητα της διαφοροποίησης της ύλης είναι αυτονόητη, αν λάβουμε υπ’ όψη ότι κάθε παιδί έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, διαφορετικές ικανότητες, διαφορετικό επίπεδο γνώσεων, αλλά και μαθαίνει διαφορετικά. Ας δούμε λοιπόν μερικές απλές, αλλά σωτήριες λύσεις που μπορούμε με ευκολία να εφαρμόσουμε εκπαιδευτικοί και  ειδικοί παιδαγωγοί προκειμένου να ενσωματώσουμε τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες και νευροαναπτυξιακές διαταραχές στη σχολική διαδικασία.

Η βιβλιογραφία έχει δείξει ότι:

• Η παρουσίαση κειμένου-άσκησης-διαγωνίσματος με μεγαλύτερη γραμματοσειρά και λιγότερες σειρές κειμένου ανά σελίδα, ανακουφίζει και βοηθάει πολύ. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι ειδικά για τα σχολικά βιβλία έχει γίνει πολύ αξιόλογη δουλειά η οποία είναι διαθέσιμη στο site: https://prosvasimo.iep.edu.gr/el/
• Η παρουσίαση του μαθήματος με σχεδιάγραμμα και οπτικά βοηθήματα, όπως νοητικούς και εννοιολογικούς χάρτες, είναι επίσης εξαιρετικά βοηθητική. Δείτε εδώ μια λίστα με διαθέσιμα εργαλεία: shorturl.at/kuzYZ

• Σημαντική βοήθεια μπορούν να προσφέρουν οι ίδιοι οι συμμαθητές, που διαβάζοντας τις οδηγίες της άσκησης ή καθοδηγώντας τα παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες όταν αυτά χάνονται, τα διευκολύνουν και τα ξεμπλοκάρουν.
• Η δυνατότητα ηχογράφησης μαθημάτων αντί των σημειώσεων έχει αποδειχθεί ευεργετική.
• Η ευελιξία παρουσίασης των εργασιών (π.χ μέσω Η/Υ), είναι κάτι που βοηθάει τα παιδιά.
• Η χρήση αριθμομηχανής για σύνθετες μαθηματικές πράξεις, συχνά ξεαγχώνει.
• Η τοποθέτηση των παιδιών με Μαθησιακές Δυσκολίες κατά τη διάρκεια των τεστ και των διαγωνισμάτων σε μια ήσυχη μεριά της τάξης με λιγότερα ερεθίσματα, ηρεμεί και βοηθά στην συγκέντρωση προσοχής.
• Η χρήση αισθητηριακών υλικών, όπως λάστιχα εκτόνωσης στα πόδια της καρέκλας, που βοηθούν τα παιδιά να εκτονώνουν την κινητικότητά τους, ήδη χρησιμοποιείται από πολλούς εκπαιδευτικούς με μεγάλη επιτυχία. Λάστιχα θα βρείτε εδώ: shorturl.at/jlpL5
• Η δυνατότητα για συχνά και μικρά διαλείμματα (τύπου σηκωνόμαστε όλοι από την καρέκλα και τεντωνόμαστε καλά), βοηθάει όλους τους μαθητές.
• Η διαφοροποίηση της ύλης ή του τρόπου παρουσίασης ενός διαγωνίσματος (π.χ. ερωτήσεις με πολλαπλές επιλογές αντί για ανοιχτές ερωτήσεις ή ακροστοιχίδες), δίνει συχνά κίνητρο για περισσότερη προσπάθεια.
• Η εκπόνηση ασκήσεων σε μικρές ομάδες μαθητών (και όχι πάντα ατομικά), όχι μόνο δεν αποθαρρύνει, αλλά αντίθετα καλλιεργεί ανώτερες γνωστικές δεξιότητες.

Και στο σπίτι τι μπορεί να κάνουν οι γονείς για να διευκολύνουν τα παιδιά τους;

• Να δίνουν στα παιδιά τους τη δυνατότητα να μαθαίνουν το μάθημα από ηχογραφημένα βιντεομαθήματα, σχεδιαγράμματα, αλλά και οπτικούς οργανωτές. Υλικό θα βρείτε τόσο στο youtube, όσο και στις ιστοσελίδες πολύ δημιουργικών δασκάλων: 1)https://anoixtosxoleio.weebly.com/ 2) https://atheo.gr/ 3) http://didaskaleio.weebly.com/
• Να εκπαιδεύουν τα παιδιά τους στη χρήση ψηφιακού διορθωτή στους κειμενογράφους του υπολογιστή.
• Να βοηθούν τα παιδιά τους στην οργάνωση του χρόνου με οπτικοποιημένα προγράμματα ημέρας/εβδομάδας, καθώς και με τη χρήση χρονομέτρου/ ρολογιού, ώστε να οριοθετούν το χρόνο μελέτης και το χρόνο ξεκούρασης/διαλείμματος.

• Να τα εκπαιδεύουν σε μεταγνωστικές στρατηγικές, αναγνωρίζοντας με ποιον τρόπο μαθαίνουν καλύτερα και εφαρμόζοντας τις σωστές τεχνικές για να είναι πιο αποδοτική η μελέτη τους: για παράδειγμα η ηχογράφηση του μαθήματος και η επαναληπτική ακρόαση, η δημιουργία καρτών με ερώτηση-απάντηση, η δημιουργία οπτικών υπενθυμιστικών σημειώσεων στους τοίχους ή στα τζάμια του δωματίου τους.

Πολλές από αυτές τις προσαρμογές και τις τροποποιήσεις χρειάζονται ελάχιστο κόπο και χρόνο, κάποιες άλλες πιθανόν απαιτούν λίγο περισσότερη δουλειά από γονείς κι εκπαιδευτικούς και ειδικούς παιδαγωγούς. Ένα όμως είναι σίγουρο: Η αναγκαιότητα της διαφοροποίησης της διδασκαλίας στον 21^ο αιώνα είναι όχι μόνο υπαρκτή, αλλά και εφικτή. Οι μαθητές ζητούν από εμάς 4 πράγματα:

• Περισσότερη επικοινωνία μέσα, αλλά και έξω από την τάξη.
• Διευκόλυνση της κινητικότητας τους μέσα στην τάξη (κορμού και άκρων).
• Θετική αλληλεπίδραση με όλα τα παιδιά της τάξης.
• Συνεχή υποστήριξη από τους εκπαιδευτικούς τους.

Τι λέτε θα τα καταφέρουμε να φανούμε αντάξιοι των προσδοκιών της νέας γενιάς μαθητών; Εμείς λέμε ΝΑΙ γιατί επί της ουσίας και εμείς στα ίδια πράγματα στοχεύουμε!