Πιθανώς δεν χορταίνετε να λέτε το όνομα του μικρού σας, και εκείνο δεν χορταίνει να το ακούει. ‘Εχετε αναρωτηθεί, όμως, πότε εμφανίζεται αυτή η μαγική στιγμή που το μικρό βρέφος ξεκινά να αντιλαμβάνεται τον κόσμο των λέξεων;

Ξεκινώντας από τους πρώτους κιόλας μήνες της ζωής του, το μωρό ακούει με πολλή προσοχή αυτά που λέει ο γονιός του, απορροφώντας στοιχεία της γλώσσας σαν ένα μικρό σφουγγάρι. Οι δεκτικές γλωσσικές δεξιότητες του μωρού σας – με άλλα λόγια, η κατανόηση  των λέξεων και των ήχων – αρχίζουν να αναπτύσσονται το συντομότερο τον πρώτο μήνα της ζωής του, αλλά χρειάζεται χρόνος για τον εγκέφαλο του μωρού για να ξεχωρίσει μεμονωμένες λέξεις από τη ροή των ήχων γύρω του. Μια μέρα, όμως, θα πείτε το όνομά του μικρού σας, και ιδού, αυτό θα γυρίσει το κεφάλι του και θα σας κοιτάξει με προσμονή, γιατί κατανοεί ότι το όνομά του είναι μια λέξη, και η λέξη έχει νόημα. Μια λέξη κατακτήθηκε και είναι η αρχή για την κατάκτηση εκατομμυρίων λέξεων ακόμα!

Παρά το γεγονός ότι τα περισσότερα παιδιά δεν λένε λέξεις που να έχουν νόημα, μέχρι τα πρώτα τους γενέθλια, τα ευρήματα δείχνουν ότι τα βρέφη, μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να καταλάβουν σε τι αναφέρεται ένας ενήλικας πολύ νωρίτερα.

Έρευνα
Σε μια μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Proceedings of the National Academy of Sciences, τον Φεβρουάριο του 2012, ελέγχθηκε η κατανόηση των βρεφών με απλές και καθημερινές λέξεις, όπως τα τρόφιμα ή τα μέρη του σώματος. Η έρευνα διερεύνησε την κατανόηση σε δύο ομάδες βρεφών. Η πρώτη ομάδα αποτελούνταν από βρέφη ηλικίας 6 – 9 μηνών και η δεύτερη από βρέφη ηλικίας 10 έως 20 μηνών.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι μεγάλο μέρος των παιδιών της πρώτης ομάδας ήδη ήταν σε θέση να κατανοήσει τα αντικείμενα όπως ακριβώς και τα περισσότερα παιδιά της δεύτερης ομάδας.

Ο Δρ Daniel Swingley, ένας από τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια,δήλωσε χαρακτηρηστικά: «Νομίζω ότι αυτή η μελέτη παρουσιάζει ένα σημαντικό μήνυμα προς τους γονείς: Μπορείτε να μιλήσετε με τα μωρά σας, και εκείνα θα καταλάβουν λίγα από αυτά που λέτε. Και όσο περισσότερα ξέρουν, τόσο περισσότερο μπορούν να χτίζουν πάνω σε αυτά.”

Τι να περιμένετε
Ενδεικτικά αναφέρουμε τι πρέπει να περιμένετε ως γονείς ανάλογα με την ηλικία του μωρού σας:

Γέννηση έως 3 μήνες: Το μωρό καταλαβαίνει ότι το κλάμα είναι επικοινωνία και  αναγνωρίζει τις φωνές των ατόμων που το φροντίζουν.

3 έως 6 μήνες: Το μωρό ανταποκρίνεται στο όνομά του, αντιδρά στη μουσική και σε δυνατούς ήχους και αντιλαμβάνεται αλλαγές στον τόνο της φωνής σας.

6 έως 12 μήνες: Καταλαβαίνει απλές λέξεις που χρησιμοποιούνται καθημερινά, όπως «ποτήρι», «βιβλίο» και «μπιμπερό». Σε ηλικία 10 μηνών τα περισσότερα παιδιά μπορούν να κατανοήσουν και να αναγνωρίσουν ποιον εννοείτε όταν λέτε “μαμά” και “μπαμπάς”.

Πώς να βοηθήσετε το μωρό σας να ανακαλύψει τη γλώσσα
Ο καλύτερος τρόπος για να βοηθήσετε το μωρό σας να καταλάβει τη γλώσσα είναι να του μιλάτε, να του διαβάζετε και να του τραγουδάτε από πολύ νωρίς. Ακόμη και διαβάζοντας την εφημερίδα δυνατά στο νεογέννητο σας το βοηθάτε να ξεκινήσει το έργο του διαχωρισμού ήχων σε λέξεις και φράσεις. Καθώς μεγαλώνει και αρχίζει να περνά περισσότερες ώρες ξύπνιο και σε εγρήγορση, μπορείτε να κατευθύνετε εσείς την κουβέντα και εκείνο να είστε σίγουροι, θα είναι πρόθυμο να σας ακούσει. Διηγηθείτε του καθημερινές δραστηριότητες, περιγράφοντας τι κάνετε. Αυτό μπορείτε να το εφαρμόσετε την ώρα του μπάνιου του, την ώρα που μαγειρεύετε ή όταν παίζετε με το σκύλο, ονομάζοντας τα αντικείμενα που χρησιμοποιείτε και αναφέροντας τα ονόματα των ανθρώπων που συμμετέχουν στη  δραστηριότητα. Διαβάστε συχνά στο μωρό σας, ονομάζοντας και δείχνοντας τις εικόνες που βλέπει. Χρησιμοποιήστε χρώματα, ποικίλες υφές και μεγέθη, όταν μιλάτε για τα αντικείμενα γύρω σας.

Για ποια πράγματα δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας
Είναι σχεδόν αδύνατο να “υπερφορτώσετε” ένα μωρό με πάρα πολλές πληροφορίες ή πάρα πολλές λέξεις, γιατί τα μωρά είναι εκπληκτικά ικανά στο να σας δείχνουν πότε πρέπει να σταματήσετε. Παρακολουθήστε τις ενδείξεις: Εκείνο θα γυρίσει το κεφάλι, θα κάνει φασαρία ή θα είναι ανήσυχο όταν θα θέλει ένα διάλειμμα από τη λεκτική φλυαρία/ λεκτικό βομβαρδισμό.

Τι έρχεται μετά
Μόλις το μικρό σας ξεχωρίσει μεμονωμένες λέξεις από τη ροή των ήχων γύρω του – για παράδειγμα, «ποτήρι» και «γειά» – είναι μόνο θέμα χρόνου να αρχίσει να ακολουθεί απλές οδηγίες όπως: “Δώσε μου το ποτήρι” ή ” κάνε γειά”. Μετά από αυτό είναι έτοιμο να πει τα πρώτα του λόγια και απλώνεται μπροστά του μια ολόκληρη ζωή γλωσσικής εξέλιξης.

Πηγές:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2879636/
http://www.psych.upenn.edu/~swingley/papers/bergelsonSwingley_pnas12.pdf
http://www.linguisticsociety.org/resource/faq-how-do-we-learn-language

Επιμέλεια άρθρου:
Ελένη Χατζηαντωνίου: Λογοθεραπεύτρια επιστημονική συνεργάτης του Πρότυπου κέντρου Λόγου και μάθησης «λεξιμάθεια»